Helezon nedir; helezonun ilk defa Arşimet tarafından yaklaşık 2000 yıl önce tasarlandığı, ve vidalı helezonun bilinen en eski mekanik transfer sağlayan ekipmanlardan biri olduğu düşünülür; helezon konveyörlerin özellikle toz granül yığın malzemelerin taşınmasında günümüzde bile hala en sık kullanılan ekipmandır.

Genelde Helezonun kullanılma alanlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

Helezonlar; toz toplama ve aktarma işlemlerinde Helezonlar; hijyenik olarak taşınması şart olan  gıda malzemelerinin taşınmasında ve dozajlanmasında Helezonlar, kimyasal malzemelerin naklinde ve dozajlanmasında Helezonlar, bir karışım elde etmek için  karıştırılması gereken toz yada granül hammaddelerin tartım bunkerine yada miksere taşınmasında. Helezonlar; Özellikle dozajlama sistemlerinde Helezonlar; mikser, ekstrüder veya tartım bunkerlerinin beslenmesinde helezon konveyörler kullanılmaktadır.

Helezon konveyörler genelde modüler bir yapıdadır ve aşağıdaki parçalardan oluşur helezon konveyörler;

Helezon yaprağı Helezon yatağı Helezon giriş kısmı Helezon çıkış kısmı Helezon alın kapağı, yatağı Helezon askı yatağı (Eğer helezon konveyörün boyu çapına göre çok uzun askı yatağı kullanılır) Helezon üst kapak (O tipi helezon konveyörlerde gerek yoktur) Helezon  ayakları Helezon kaplini Helezon salmastra vs. Helezon Videoları İçin

Helezon konveyörlerin kullanımındaki avantaj ve dezavantajları şu şekilde sıralayabiliriz;

Avantajları Helezon konveyörler çok kolay monte demonte edilebilir. Helezon konveyörler çok yüksek sıcaklıklardaki malzemeleri transferini sağlarlar. Helezon konveyörler kompakt yapıdadırlar. Helezon konveyörler modüler olarak imal edilebilirler. Helezon konveyörler; çok yüksek kapasitelerde bantlı konveyörlerden daha iyi sonuçlar verir. Dezavantajları ise; Helezon konveyörler; iri taneli ve hassas taşınması gereken hammaddelerin taşınmasına uygun değillerdir. Helezon konveyörler; Hammadde taşıma mesafeleri sınırlıdır helezon konveyörlerin (Maksimum 50 metre üretilebilir) Çok uzun mesafelerde helezon konveyörler birbirine akuple edilerek taşıma yapabilirler. Helezon konveyörler çok aşındırıcı malzemelerin taşınmasında uygun değillerdir. Helezon konveyörlerin bantlı konveyörlere oranlar enerji tüketimleri daha fazladır.

Helezon konveyörün yapısını şu şekilde açıklayabiliriz;

Vidalı Helezon konveyörlerde temel unsur bir mile sarılı halde taşımayı sağlayan helezondur. Helezon konveyörün mili baş ve sondan da helezon gövdesine yataklanmıştır. Helezonun boyu normalden uzun ise aralıklarla askı yataklamaların yapılması gerekir ancak askı yatakları helezonun verimini düşürüp ayrıca helezonda tıkanmalara neden olması gibi risklerde içerir bu nedenle helezonların boyu normali aşmaması daha uygundur.

Helezon konveyörler naklin özelliklerine göre farklı yapılarda üretilirler;

Milsiz tip helezon konveyörler  Çok yollu helezon konveyörler Kauçuk kaplama kanatlı helezon konveyörler Hatvesi sabit  helezonlar Hatveleri artan helezonlar Mili konik  helezon konveyörler

Önemli uyarılar;

Helezon konveyöre bir kaç noktadan malzeme besleniyorsa malzemenin sıkışma yapmaması  için hatvesi artan  helezonlar kullanılmalı;  hatvesi akış yönüne göre arka tarafta daha küçük olduğu için arkadan gelen ürünün akış hızı düşük olacak, ön tarafında ise daha büyük hatve nedeni ile akış hızı daha yüksek olacağından, arka taraftan malzeme iletilmeden öndeki malzeme daha hızlı aktarılmış olacağı için malzemenin sıkışması önlenmiş olur. Diğer besleyicilerin helezon konveyörlerden en büyük farklılıklarından biri malzemeyi 100% doluluk oranları ile taşımamalarıdır. Konveyörler de ise doluluk oranı taşınacak malzemeye göre 20%-45% arasında olmaktadır.   Helezon besleyiciler önemli hususlardan biri ise  kapasitelerin  değişken olmamasıdır. Özellikle bunkere tam boy takılan besleyicilerde mili konik ve adımları değişken helezonların kullanılması daha iyidir.   Mikser helezonlarda farklı bunkerlerin ürünleri her bir bunkerin altındaki kapaklar vasıtası ile alınır malzeme sıkışmasını önlemek için adımları değişken helezon kanatlarının kullanılması daha uygundur. Helezon  imlatında;  önemli unsurlar;

Helezonun kapasitesi öncelikler belirlenmeli;

Helezon hesabı; ( Şu förmülle rahatlıkla hesaplıyabiliriz. Taşıma kapasitesi (Ton/saat) = Özgül ağırlık(Ton/m3)* Helezon kesit alanı(m2)*Aktarma hızı(m/dak)*60 ) Project Puls'un  kazandığı önemli tecrübeler: Ağır yoğun malzemelerin taşınmasında helezon devir 50 (dakika / devir) i geçmemelidir.   Hafif malzemelerde ise helezonun  devri 150(dakika / devir) i geçmemesi tercih edilir. Ayrıca Taşınan hammaddenin  özgül ağırlığı, aşındırma özelliği ve helezon çapı arttıkça helezon devri daha düşük tutulması gereklidir.   Transferi helezonla sağlanacak ürünlerin granül büyüklükleri eşit ise helezon kanadının dış çapı en büyük granül parça büyüklüğünden 12 -13 kat daha fazla olabilir. Transferi helezonla sağlanacak ürünlerin granül büyüklükleri eşit değil ise helezon kanadının dış çapı en büyük granül parça büyüklüğünden 4 kat büyük seçilmelidir Genelde hatveler helezon çapına eşit seçilmelidir. Bazı durumlarda ürünün  çok hızlı naklinin yapılması için hafif ürünlerde hatve çaptan daha büyük, yavaş naklinin yapılması gereken ağır ürünlerde ise hatve çaptan az olmalıdır, kanaatimizce.   Helezonlu taşıyıcılarda önemli bir hususta, helezonlu taşıyıcının  kanatları ile helezonlu taşıyıcının  yatakları  arasında mutlaka tane büyüklüğüne ve mil çapına göre 5 ila 15 mm arasında bir boşluk bulunması gerekliliğidir. Helezon konveyörün milinin  boyu arttıkça yataklar arasındaki eğim artacağından dolayı mil çapı yada mil borusunun et kalınlığı kanatların eğimden dolayı yuvaya sürtünmesini önleyecek kadar büyük olmalıdır. Helezon güç kullanılmı belirlenmeli, Helezon konveyörün güç kullanımının belirlenmesinde tesirli olan bir çok faktörler vardır; ancak en önemlileri şu şekilde sıralaya biliriz;   Helezonlu taşıyıcıyı boş bir halde gerekli olan güç + helezonlu taşıyıcının malzemeyi tamamen yatay durumda  gerekli güç + helezonlu  taşıyıcıyının ürünü yükseltmeye yetecek gücü bu 3 faktörün toplamı bize helezon konveyörde ne kadarlık güç kullanacağımız belirler.  Helezon hatvelerinin açınımlarının belirlenmesi; helezonlu taşıyıcının kanatlarının hatveleri  sacdan kesilir ve milin  üzerine iki kenarı arasındaki mesafe hatvenin ölçüsüne varıncaya kadar çekilerek mil çevresine elektrot, gaz altı kaynağı yapılır. Milin üzerinde hatve sayısı kadar  kanat kesilerek önce kaynak edilen hatve kanadının kenarına kaynağı yapılır ve aynı biçimde hatve boyuna çektirilerek milimize helezonik şekilde kaynağı yapılır.